Fietsetiquette is niet tuttig, maar nuttig

Fietsen is heerlijk. Althans, dat vind ik. Ik heb geen auto, wil ook geen auto, want met de fiets kom je overal. Nu is de Fietsersbond - waarvan ik natuurlijk lid ben - al enige tijd bezig met het bevorderen van beleefdheid op de fiets, oftewel vriendelijk verkeer, zoals hij dat noemt. Mijn vak is ondermeer schrijven en vertellen over (het belang van) etiquette, en zo was het voor de Fietsersbond al gauw één plus één: wilde ik niet naar Sneek komen voor deze vriendelijk verkeer campagne  en daar iets zeggen over fietsen en etiquette? Jazeker, dat wilde ik graag, mede omdat ik heel vaak in Fryslân ben om rustig te werken (Starum). Maar helaas, ik kon niet op de afgesproken dag. Gelukkig kreeg ik deze week een herkansing: in Assen bij de opening van de Fietsvierdaagse.

Mij werd gevraagd in vier minuten uit te leggen waarom vriendelijk verkeer nodig is en hoe je dit bereikt. Het waarom is duidelijk. Vroeger was er maar één soort fietser, de keurige man/vrouw op een degelijk rijwiel zonder toeters en bellen, zeg maar "Piet Pelle op zijn Gazelle".

Dat is drastisch veranderd. Nu zijn er sportfietsen, bakfietsen, ligfietsen, vouwfietsen, elektrische fietsen, racefietsen, stadsfietsen, dubbelfietsen met een kinderstuk eraan, toerfietsen en wat niet meer. Deze fietsen leiden tot verschillend gedrag. Je hebt de gehaasten, die snelsnel rijden. Ze moeten naar hun werk, de trein halen, kinderen naar school brengen en scheuren zo rap mogelijk langs anderen. Dan zijn er de vrijbuiters, die - overigens typisch Nederlands - zich nergens iets van aan trekken. Ze halen rechts in, rijden door rood en over de stoep. Moet kunnen, toch?
Een volgende groep vormen de solitairen. Zij fietsen met oordopjes in (horen niets), kijken voortdurend op hun mobiel (zien niets) en willen eigenlijk niet gestoord worden in hun zelfverkozen isolement. Ten slotte zijn er de rustige toerfietsers die kalmpjes peddelend van de omgeving genieten.

Al deze mensen moeten samen op hetzelfde fietspad of dezelfde weg fietsen, met als gevolg niet alleen letterlijke botsingen (ongelukken), maar ook figuurlijke botsingen: ergernis over elkaar, agressie, soms ruzie. Racefietsers bijvoorbeeld hebben geen zin om telkens langzamer te moeten rijden omdat trage senioren naast elkaar blijven fietsen. Al even ergerlijk vinden de gehaaste fietsers het als iemand onverwachts afstapt zonder eerst om te kijken, met als gevolg boem en au. En hoe vervelend is het als fietsers breeduit op het fietspad de kaart bestuderen, zodat niemand er langs kan.

De vraag is nu: hoe houd je het leuk met zoveel hoofden en zoveel zinnen? Want ja, je kunt de mooiste wegen en fietspaden aanleggen, als de mensen zich dom, fout of vervelend gedragen gaat het toch mis. En soms gevaarlijk mis! Ikzelf reed eens door een rood stoplicht (ik had haast..) en belandde onder de tram, die mijn been verbrijzelde en mijn kaak ontzette (het is goed gekomen).

Goed gedrag oftewel etiquette is dan het sleutelwoord. Maar ... is dat niet ouderwets en tuttig? Helemaal niet. Want wat is het doel van etiquette? Een prettige samenleving. En hoe bereik je die? Door je te houden aan de twee basisregels van de etiquette. Iedereen kan ze onthouden, want ze luiden: houd rekening met elkaar (parkeer je fiets niet hinderlijk op stoep of pad) en wees duidelijk (hand uitsteken, bellen als je voorbij wil). Etiquette is dus niet tuttig, maar nuttig!
Voordeel is ook dat net gedrag niets kost. Het is dus een slimme investering die véél oplevert. Waar vind je dat nog in de huidige financiële crisis?

Ook geheel gratis zijn ten slotte drie toverwoorden:  Dankjewel (als iemand voor u opzij gaat), alsjeblieft (als u voorrang verleent) of sorry (bij een vergissing). En glimlach eens tegen een ander, ook als deze onbeschoft is. Ik verzeker u: het doet wonderen.

Zie ook de media hierover:
Dagblad van het Noorden
Friesch Dagblad

Reinildis van Ditzhuyzen
www.reinildis.nl
www.vriendelijkverkeer.nl